KỸ THUẬT CHỦNG KHÁNG – PHƯƠNG PHÁP GIÚP CÂY TRỒNG KHÁNG VIRUS GÂY BỆNH
16/08/2023 20
Hiện trạng bệnh đốm vòng gây hại trên đu đủ và phương pháp tạo dòng nhẹ
Hiện nay, các vùng trồng đu đủ ở nước ta đều bị thiệt hại nghiêm trọng do sự gây hại của virus đốm vòng (Papaya ringspot virus – PRSV). Phương thức lan truyền của PRSV là từ nguồn giống, qua tiếp xúc cơ học và đặc biệt từ các vector truyền bệnh. Khi bị nhiễm virus, cây biểu hiện các triệu chứng đặc trưng như lùn cây, lá bị khảm và biến dạng (Hình 1), xuất hiện các đốm có dạng vòng màu xanh mờ trên quả. Do đó, sản lượng, chất lượng trái và lượng đường trong quả có thể bị giảm đến hơn 50%.
Đu đủ bị nhiễm virus gây bệnh đốm vòng PRSV (hình 1)
Những phương pháp thường được sử dụng để ngăn chặn việc lây lan của PRSV bao gồm chặt bỏ cây ký chủ mang mầm bệnh, cách ly vùng bị bệnh, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để kiểm soát các môi giới truyền bệnh. Tuy nhiên, các phương pháp này không thể ngăn chặn hiệu quả sự lan truyền của các môi giới truyền bệnh, cũng như việc sử dụng thuốc BVTV đem lại các tác động tiêu cực đến môi trường.
Để kiểm soát bệnh đốm vòng đu đủ ở Việt Nam, Nhóm tác giả Yen và ctv (2021) Trường Đại học Đài Trung (Đài Loan) đã phân lập virus gây bệnh đốm vòng thu thập từ tỉnh Tiền Giang để kiểm soát bệnh đốm vòng. Dựa trên virus này, nhóm nghiên cứu đã tạo ra hai dòng nhẹ TG-d5I7 (ký hiệu M1) và TG-d5L206 (ký hiệu M2), bằng cách gây đột biến điểm trên HC-Pro (đoạn gen quyết định khả năng gây bệnh của virus PRSV). Hiệu quả bảo vệ của hai dòng nhẹ M1, M2 thử nghiệm tại Đài Loan trong điều kiện nhà màng. Kết quả cho thấy, hai dòng virus nhẹ M1, M2 cho hiệu quả vệ rất cao (97 – 100%) trước chủng virus gây bệnh PRSV được phân lập tại Tiền Giang (TG5)
Kết quả thử nghiệm dòng nhẹ kiểm soát bệnh đốm vòng trên đu đủ tại Việt Nam
Trong khuôn khổ dự án “Đánh giá hiệu quả bảo vệ chéo của dòng nhẹ trong kiểm soát bệnh đốm vòng trên đu đủ tại Việt Nam”, hợp tác giữa Trường Đại học Nông Lâm TP. HCM và Trường Đại học Đài Trung. Thử nghiệm hiệu quả của hai dòng nhẹ M1 và M2 tại Việt Nam được tiến hành tại Dĩ An, Bình Dương trên giống đu đủ Tainung No. 2 trái dài (ký hiệu V1) và giống đu đủ địa phương Long An trái tròn (ký hiệu V2). Cây đu đủ con trước khi đem đi trồng được chủng dòng nhẹ bằng phương pháp tạo vết thương trên lá và bôi dung dịch đã được bổ sung dòng nhẹ (Hình 2). Sau khi cây con được trồng tra ruộng 3 tuần, tiến hành chủ virus gây bệnh PRSV TG5 để đánh giá hiệu quả của công nghệ chủng kháng.
Hình 2. Kỹ thuật chủng dòng virus nhẹ vào cây đu đủ con
Theo TS Nguyễn Châu Niên, kết quả thử nghiệm bước đầu cho thấy: việc chủng dòng nhẹ M1, M2 không ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển cây và phẩm chất quả gồm các chỉ tiêu chiều cao cây, đường kính thân, số lá, chỉ số diệp lục tố và thời gian sinh trưởng, phát dục, tỷ lệ phần ăn được, độ Brix và độ cứng của quả.
Ngoài ra, cây đu đủ được chủng dòng nhẹ M1 và M2 đã làm chậm tỷ lệ nhiễm và lây lan virus gây bệnh đốm vòng PRSV trên cây và quả so với cây không được chủng dòng nhẹ. Đồng thời, kết quả chủng dòng nhẹ M1 và M2 đã hạn chế sự giảm trọng lượng quả của cây đu đủ nhiễm bệnh virus gây đốm vòng.
Hình 3. Kết quả thử nghiệm kỹ thuật chủng kháng trong kiểm soát virus gây bệnh đốm vòng trên cây đu đủ sau 7 tháng trồng
Ghi chú: V1M0: giống đu đủ TN2 – không chủng dòng virus nhẹ; V1M1: giống đu đủ TN2 – chủng dòng virus nhẹ M1; V1M2: giống đu đủ TN2 – chủng dòng virus nhẹ M2; V2M0: giống đu đủ Long An – không chủng dòng virus nhẹ; V2M1: giống đu đủ Long An– chủng dòng virus nhẹ M1; V2M2: giống đu đủ Long An– chủng dòng virus nhẹ M2.
Mọi thông tin vui lòng liên hệ:
Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ
79 Trương Định, Phường Bến Thành, Quận 1, Tp.HCM
Phòng Giao dịch Công nghệ
Điện thoại: (028) 3521 0735 – 3822 1635
Chị Diệu Trang (ĐT: 0989.368.985)
Email: giaodichcongnghe@cesti.gov.vn
Techport.vn