Nghị quyết số 03/NQ-CP: Kích hoạt đột phá chiến lược trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia

Kích cỡ chữ:A+ |A |A-

14/05/2025 60


Ngày 09/01/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 03/NQ-CP nhằm triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia - những trụ cột then chốt nhằm tạo lập thế và lực mới cho đất nước trong thời kỳ phát triển nhanh, bền vững và hiện đại hóa toàn diện.

Chuyển đổi số trong hoạt động điều hành, quản trị công - một bước tiến tất yếu trong xây dựng chính quyền số, xã hội số. Ảnh: Hồng Hà

Hướng đến một nền kinh tế đổi mới - số hóa - hiện đại

Nghị quyết 03/NQ-CP thể hiện rõ quyết tâm chính trị và tầm nhìn chiến lược của Chính phủ: biến khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thành động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng suất lao động, hiện đại hóa lực lượng sản xuất, đổi mới mô hình quản trị quốc gia.

Nghị quyết đặt ra hai mục tiêu trọng tâm:

(1) Thể chế hóa đầy đủ các quan điểm chỉ đạo trong Nghị quyết 57-NQ/TW, từ đó tạo chuyển biến rõ rệt trong toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và xã hội.
(2) Giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch hành động, tổ chức triển khai đồng bộ, kiểm tra, giám sát và đánh giá kết quả thực hiện, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả trong toàn quốc.

Nghị quyết 03/NQ-CP mở đường cho các mô hình kinh doanh mới, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp sáng tạo trong doanh nghiệp Việt. Ảnh: Hồng Hà

Bảy nhóm nhiệm vụ trọng tâm

Để hiện thực hóa các mục tiêu lớn mà Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đề ra, Nghị quyết 03/NQ-CP của Chính phủ xác định 7 nhóm nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu, đồng bộ trên cả phương diện nhận thức, thể chế, nguồn lực và tổ chức thực hiện. Trong đó, ba nhóm nhiệm vụ được xem là mũi nhọn đột phá, đóng vai trò dẫn dắt quá trình chuyển đổi mô hình phát triển đất nước trong thời kỳ mới.

Bảy nhóm nhiệm vụ bao gồm:

(1) Nâng cao nhận thức và tạo chuyển biến mạnh mẽ trong toàn xã hội về vai trò của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

(2) Hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách mang tính đột phá để tháo gỡ các rào cản và mở đường cho sự phát triển.

(3) Tăng cường đầu tư, phát triển hạ tầng khoa học - công nghệ và hạ tầng số.

(4) Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chú trọng nhân lực trong các lĩnh vực công nghệ mới, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, an ninh mạng…

(5) Thúc đẩy phát triển thị trường khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia.

(6) Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tận dụng công nghệ tiên tiến, kinh nghiệm quốc tế phục vụ phát triển trong nước.

(7) Nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo và hiệu quả tổ chức thực hiện, tăng cường giám sát, đánh giá và khen thưởng, xử lý trách nhiệm rõ ràng.

Trong số này, ba nhiệm vụ được xác định là trọng tâm, gồm:

Thứ nhất, tạo chuyển biến về nhận thức và hành động trong toàn xã hội

+ Tổ chức tuyên truyền sâu rộng, đa dạng hình thức về nội dung Nghị quyết 57-NQ/TW.

+ Gắn trách nhiệm người đứng đầu trong việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

+ Xây dựng nền tảng số, công cụ đo lường trực tuyến hiệu quả chuyển đổi số trong cơ quan nhà nước.

+ Phát động các phong trào thi đua, sáng tạo, học tập số, tôn vinh sáng kiến, phát minh dù nhỏ nhất, tạo khí thế lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội.

Việc tạo chuyển biến về nhận thức và hành động trong toàn xã hội là điều kiện tiên quyết để khoa học và công nghệ thực sự trở thành động lực phát triển. Tinh thần đổi mới cần lan tỏa từ cấp lãnh đạo đến từng người dân, từ cơ quan nhà nước đến doanh nghiệp tư nhân.

Thứ hai, hoàn thiện thể chế, chính sách đột phá

+ Rà soát, tháo gỡ các rào cản thể chế, cải cách mạnh mẽ chính sách tài chính, pháp lý để khuyến khích nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số.

+ Xây dựng Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, sửa đổi Luật KH&CN (2013), các luật liên quan như Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật PPP…

+ Thiết lập cơ chế thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới, thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

+ Đơn giản hóa thủ tục, mở rộng quyền tự chủ cho các viện nghiên cứu, trường đại học, tổ chức KH&CN.

KH&CN và đổi mới sáng tạo chỉ có thể phát triển mạnh nếu được “cởi trói” bằng các cơ chế linh hoạt, hiện đại. Chính vì vậy, Nghị quyết yêu cầu sửa đổi, xây dựng mới các đạo luật, như Luật KH&CN, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, đồng thời thiết lập cơ chế thử nghiệm công nghệ mới (sandbox) và quỹ đầu tư mạo hiểm.

Thứ ba, tăng cường đầu tư phát triển hạ tầng chiến lược

+ Ban hành Chương trình phát triển công nghệ và công nghiệp chiến lược.

+ Đầu tư phát triển trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia.

+ Xây dựng hạ tầng năng lượng mới, năng lượng sạch, đảm bảo an ninh năng lượng cho phát triển KH&CN và công nghiệp chiến lược.

+ Đề xuất cơ chế hợp tác công tư trong nghiên cứu, phát triển công nghệ chiến lược và chuyển giao công nghệ.

Đây là nền móng kỹ thuật không thể thiếu để thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển công nghệ cao.

Ba trọng tâm này không chỉ là nhiệm vụ kỹ thuật, mà còn là biểu hiện của tầm nhìn và sự cam kết hành động quyết liệt từ Chính phủ - nhằm đưa KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành lực đẩy thực sự cho phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới.

Nghị quyết 03/NQ-CP không chỉ là một văn kiện điều hành - đó còn là lời hiệu triệu hành động, khơi dậy tinh thần dấn thân, chủ động, sáng tạo của toàn xã hội. Chính phủ khẳng định: KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đòn bẩy chiến lược, là con đường ngắn nhất để Việt Nam bứt phá và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.

Thúc đẩy phong trào sáng tạo, học tập số trong giới trẻ - xây dựng nền tảng xã hội đổi mới sáng tạo từ sớm. Ảnh: Hồng Hà

Tại Bình Định, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ chủ động tham mưu, triển khai nghiêm túc các nội dung của Nghị quyết 03/NQ-CP. Trong thời gian tới, sẽ đẩy mạnh công tác truyền thông, phối hợp liên ngành, kết nối các trường đại học, doanh nghiệp, tổ chức KH&CN… để lan tỏa tinh thần đổi mới, chuyển đổi số đến từng cấp chính quyền, từng cộng đồng dân cư.

Mỗi sáng kiến, mỗi ứng dụng công nghệ dù nhỏ - nếu được khơi thông và hỗ trợ đúng cách - đều có thể tạo nên sự khác biệt lớn trong hành trình phát triển. Bình Định kêu gọi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các sở ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và người dân để cùng hiện thực hóa khát vọng phát triển của tỉnh và của cả nước trong kỷ nguyên số.

HỒNG HÀ